Een jongetje van vier jaar heeft een tekening gemaakt en laat hem vol trots aan jou zien, je bewondert de tekening aandachtig en geeft een eerste reactie aan het jongetje:
‘Nou wat mooi, dat heb je goed gedaan! Het gaat steeds beter hè?!’.
Hoe goed en lief bedoeld ook, deze reactie is mogelijk niet bevorderlijk voor het zelfvertrouwen van kinderen. Als kinderen zo een reactie krijgen, kunnen zij direct aan zichzelf gaan twijfelen: Waren mijn vorige tekeningen dan niet goed? De prestatiedruk van het kind wordt à la minuut verhoogd. Wanneer jij de volgende keer misschien geen tijd hebt voor een reactie of niet zegt dat het ‘mooi’ is geworden of ‘goed’ is gelukt, kan een kind daarvan schrikken. Hij heeft dan zo zijn best gedaan om het ‘goed’ te doen. Een kind wil jou namelijk laten zien dat hij het wél kan. Hoe mensen reageren op een kindertekening, is bepalend voor het gedrag dat kinderen vanaf dat moment zullen vertonen.
1. Het is goed zoals het is.
Wanneer een kind bezig is met een tekening wordt er heel secuur mee omgegaan wat waar en hoe op het papier terecht komt. Het grootste gedeelte hiervan gebeurd onbewust. Die boom moet daar, en links daarvan moet een hek staan, niet rechts, maar absoluut links. In sommige gevallen tekenen ze een realiteit na maar vaak is het een verzonnen plaatje in hun hoofd. En tóch is de locatie van dat hek dan definitief, dat hoort daar nou eenmaal.
Wanneer een kind met een tekening bij je komt met een huis zonder deur, of met alleen een kleine boom en verder een leeg papier… dan zijn wij volwassene vaak geneigd om te zeggen dat het nog niet af is. Je hoort ons dan zeggen: ” Teken een deur en wat ramen in huis, dan is het huis helemaal af.”
Voor het kind was de tekening allang al af en jouw suggestie kan het kind behoorlijk in de war brengen. “Was mijn eigen beeld niet goed genoeg?”
Dit kun je voorkomen door te vragen aan een kind of het af is en het te accepteren wanneer het antwoord ‘ja’ is. Ook al staat er slechts 1 streep op het papier.
2. Vraag het kind om te benoemen wat er getekend is.
Je kunt dit inzetten als er iets specifieks getekend is, maar ook wanneer kinderen alleen maar hebben gekrast. Door aan kinderen te vragen of zij willen benoemen wat ze hebben getekend, spoor je ze aan om te vertellen. Zodra kinderen dan gaan vertellen krijg je als het ware een kijkje in hun gedachten. Als het gesprek stopt nadat ze hebben verteld wat er papier staat, kun je aanvullend doorvragen naar wat er gebeurt. Wanneer ze bijvoorbeeld een dier hebben getekend kun je vragen wat het dier aan het doen is, of wat het straks gaat doen. Op die manier komt de tekening tot leven en kan het kind volledig zelf invulling geven en benoemen. Je zult zien dat er dan hele verwonderlijke onderwerpen en verhalen uit kunnen komen. Probeer zo min mogelijk te sturen maar je vragen en reactie altijd zo open mogelijk te houden!
3. Neem de tijd om te reageren op een kindertekening.
‘Je hebt een was in de wasmachine gedaan en je bent ondertussen je huis aan het stofzuigen en dweilen, voordat je deze taken hebt kunt afmaken geeft de wasmachine alweer een seintje dat hij klaar is. Pfff…en om dan nog maar over die tandartsafspraak van over een half uur te zwijgen.’
Nou goed, dat seintje dus… Je vliegt naar zolder om de was uit de wasmachine te halen en komt vervolgens onderweg je enthousiaste dochter tegen die haar tekening aan jou wilt laten zien. Als je zo gehaast bent, is het logisch dat je niet de rust voelt om uitgebreid op haar te reageren. Je kunt beter eerlijk tegen je kind zeggen dat je die rust nu niet voelt, omdat je over een half uur bij een afspraak moet zijn, in plaats van dat je een afgezaagd antwoord aan haar gaat geven. Het is belangrijk om aan je kind aan te geven dat je wel graag naar de tekening wilt kijken. Je kunt een afspraak maken om dit later op de dag te doen.
4. Voorkom resultaatgerichte opmerkingen.
Een kind heeft de lijnen van een huis getekend en daaromheen wat ander soort figuren. De tekening is verder aangevuld met felle, vrolijke kleuren. Je geeft aan dat je de tekening mooi vindt en zegt vervolgens: ‘Wat je de volgende keer ook kunt doen, is een deurtje en ramen tekenen. Dan is het net een écht huisje’. Hiermee zeg je dat het nu geen echt huisje is en suggereer je dat het kind de volgende keer zijn tekening kan verbeteren. Hierdoor ontstaat er een prestatiedrang en is er een kans dat het kind onzeker wordt over zijn werk.
5. Maak geen vergelijking met een andere tekening.
In de klas komt er een meisje in een veelte lief jurkje, met blond krullend haar en een klein blauw brilletje op haar neus, naar je toe om haar tekening te laten zien. Trots dat ze is! Je reageert:
‘Dat heb je supermooi gemaakt Pien! De tekeningen van jou en Lisa lijken wel een beetje op elkaar, leuk!’.
Ook al was jouw reactie met goede intenties: Pien kijkt misschien wel heel erg tegen Lisa op. Pien zou nu kunnen denken dat jij Lisa haar werk mooi vindt en dat zij, daarom vanaf nu minstens net zo goed als Lisa moet presteren.
Maar het kan ook zo zijn dat Pien helemaal niet de bedoeling had om haar tekening op die van Lisa te laten lijken, dan sla de plank volledig mis met deze opmerking. Kinderen hebben de behoefte om gezien te worden om wie zíj zijn. Ze gaan steeds meer hun eigen ‘ik’ ontwikkelen en doen ook continu hun best om bij iedere mijlpaal of nieuwe verkregen vaardigheid dit te laten zien en vertellen aan de buiten wereld.
Veel kinderen gaan om die reden op hun tekening erbij schrijven wat het is.
Lees hier waarom het een kind in de weg zit als jij op de tekening gaat schrijven!
6. Geef gemeende complimenten.
Kinderen hebben over tentakeltjes: ze voelen alles haarfijn aan. Als een kind jou een tekening laat zien waar zij tijd en moeite in hebben gestopt en jij zegt wat je ervan vindt, maar laat met je gezichtsuitdrukking wat anders zien, dan weet een kind dat. Reageer daarom eerlijk en oprecht op de kindertekening. Je kunt benoemen wat je ziet of aan het kind vragen wat er getekend is.
Wil jij weten wat je ziet op een kindertekening én hoe je daarop kunt reageren?
Kinderen tot een leeftijd van vier jaar, kunnen veel onsamenhangende en onduidelijke vormen tekenen. Maar ook als ze ouder worden kan een vorm voor jou duidelijk bijvoorbeeld een auto zijn, maar is dit voor de maker van de tekening nog helemaal niet definitief.
Als jij op de juiste manier wilt reageren op de kindertekening, is het goed om te weten wat er achter de tekening schuilgaat. Waarom heeft het kind getekend, wat hij heeft getekend?
Om daar inzicht in te krijgen, kun je de kindertekening eenmalig gratis laten analyseren bij Home-Consult.